თაფლის “იდეალი” თუ ფრანგული “ეკლერი” – ქართული გემოვნური მეხსიერება გლობალიზაციაში

რა უხდება ახალ წელს? – ამ კითხვაზე პასუხი ერთი შეხედვით მარტვია, თუმცა გლობალურად თუ შევხედავთ, საახალწლო დღესასწაულები ერთგვარი ტესტია იმისა, თუ საითკენ ვიხრებით, როგორი გემოები უფრო მოგვწონს და რატომ?

“ქართული გასტრონომიული მუზეუმის” დამფუძნებელი, ჟურნალისტი ესმა კუნჭულია, რომელიც საშობაოდ ნოჯიხევის დედათა მონასტერში იმყოფებოდა და ტრაპეზზე ხსნილის სუფრას დაესწრო, ქართული სამზარეულოსთვის დამახასიათებელ გემოვნურ თვისებებსა და კვების აქაურ კულტურაზე საკუთარ მოსაზრებას გვიზიარებს:

“მოხარშული შედედებული რძის გემო – წინა და ჩვენი თაობის ქართველთა გემოთა და ყნოსვის გენეტიკაში ისეა ჩადუღაბებული, რომ ვერანაირი ახალი, ფრონცკი, ფოე-ფოე ინგრედიენტები ვერ ანაცვლებენ…

ახალ წელს უხდება “იდეალის” და თაფლის ნამცხვრის ხრაშუნა თხელი ბისკვიტი და კარაქთან ერთად ათქვეფილი შედედებული რძე (“სგუშჩონი”) ნიგვზით. მერე რა, რომ “სგუშცონი” საბჭოთა სუფრების საახალწლო აუცილებლობას წარმოადგენდა – შედედებული რძის კონსერვის მასობრივი წარმოება 1856 წლიდან ამერიკელმა ბიზნესმენმა, გეილ ბორდენმა (Gail Borden) დაიწყო. სხვაგვარად რომ ვთქვათ, ეს გემო ბევრად ადრე დამკვიდრდებოდა ჩვენთანაც: 1860-იანი წლებიდან აქ უკვე ტელეგრაფიც მუშაობდა და თბილისი მსოფლიო კავშირგაბმულობის რუკაში იყო ჩართული – დიახ, იმ ბიზნეს კონტრაქტით, რომელსაც ხელს პოეტი გრიგოლ ორბელიანი და ვერნელ სიმენსი აწერდნენ.

ასე, რომ საქართველოს მსოფლიო სისტემაში ჩართულობის მიხედვით უნდა განვიხილოთ ქართული კვების კულტურა და არა მხოლოდ “ჩაკეტილ” სისტემაში – საქართველო მუდამ იყო კავშირში დანარჩენ მსოფლიოსთან – იღებდა და გასცემდა აზროვნების ნაკადს!!!

“შუ” და “ეკლერის” გაუხუნარი მოთხოვნილება კი, მუდამ მაცნეა ფრანგული სამზარეულოს ნაკვალევისა – როგორც ყველაზე პირველისა XIX საუკუნის ნაციონალიზმის ეპოქაში “შუს” და “ეკლერის” “კოსმოპოლიტურ” დესერტად ქცევა იმ დროინდელია, როცა სამშობლოთა სახელი მიეკერა და ტერიტორიულმა მეტაფორამ დააფუძნა ეროვნულ სამზარეულოთა თანამედროვე რუკა მსოფლიო ერთა რუკაზე XIX საუკუნეში!!! მაშინ არ იყო მრავალი დესერტი და “შუ” და “ეკლერი” იქცა ფრანგული გემოს მთავარ ალმებად სხვადასხვა ქვეყნის დესერტთა სუფრაზე.

პ.ს. მთავარ კერძთა მეგრულ (დასავლეთ ქართულ) გემოთა ხაზზე კი, ცალკე დავწერ! ეს ის სამზარეულოა, რომელიც, ჩემი აზრით, ნებისმიერ მსოფლიო რანგის სამზარეულოთა რინგის ფინალში გავა.

გარე ცეცხლზე შემწვართა და მოხრაკულთა მსუბუქი კვამლის ნოტიო ნოტი თან ახლდა ნოჯიხევის ტრაპეზის სრულ მენიუს – დნებოდა, ხრაკუნობდა, იკვნიტებოდა, ტკაცუნობდა ყოველი კერძი.

არც ერთ თბილისურ რესტორანში არ არსებობს მსგავსი გემრიელი კერძები!!!

ამ გემოებისა და არომატების არ დაკარგვაა ახლა “ქართული გასტრონომიული კულტურის მუზეუმის” მთავარი მიზანი!!! ეს კი იქამდე უნდა მოხდეს, ვიდრე გლობალიზაციის ცუნამი გადაყლაპავს – ქართული გემოვნური მეხსიერების მთავარ სიმდიდრეს.

მე აუცილებლად კიდევ ჩავალ ნოჯიხევში, სხვა მონასტრებშიც და მძივ-მძივ, მარცვალ-მარცვალ ჩავიწერ ლიხს იქითა და ლიხს პირაქეთა საქართველოს გემოთა გენეტიკურ კოდს!!!

უდიდესი მადლობა ნოჯიხევის დედათა მონასტრის დედებს დაუვიწყარი კერძებისთვის. დარჩით ჩვენთან, ჩვენთან მაგარია”.

შორენა ღავთაძე